De haven van Rotterdam heeft afgelopen jaar 469,4 miljoen ton goederen overgeslagen, fractioneel meer dan het niveau van 2018 (469,0 miljoen ton). Het jaar 2019 kende voor Havenbedrijf Rotterdam wederom een hoog investeringsniveau. De bruto investeringen inclusief deelnemingen bedroegen vorig jaar € 338,3 miljoen (2018: € 408,1 miljoen). Het netto resultaat exclusief belastingen bedroeg € 241,0 miljoen (2018: € 254,1 miljoen).

Onderliggend waren er significante verschuivingen te zien tussen de verschillende goederensoorten. Toenames waren er in de overslag van ruwe olie, containers, LNG en biomassa. De overslag van kolen en minerale olieproducten gaf een daling te zien. In het voorbije jaar zijn betekenisvolle stappen gezet op het gebied van digitalisering en energietransitie. Enkele sprekende voorbeelden zijn de lancering van PortXchange, de beoogde uitbreiding van het warmtenet en de overeenkomst die Havenbedrijf Rotterdam heeft gesloten met bedrijven om samen te werken aan de voorbereiding van afvang, transport en opslag van CO₂.

Allard Castelein, president-directeur van Havenbedrijf Rotterdam: “De haven van Rotterdam evenaart het overslagvolume van het jaar 2018. Uiteraard zitten wij niet stil om onze leidende positie verder te versterken en daar wordt ook fors in geïnvesteerd. Het succes van een moderne haven wordt niet louter afgemeten aan de hoeveelheid tonnen overslag. De vraag naar enkel meer overslagcapaciteit is veranderd in de vraag naar een betere, snellere en bovenal slimmere haven. Eveneens cruciaal voor de toekomst is dat de industrie de energietransitie weet te versnellen zodat de haven van Rotterdam echt impact kan maken bij het realiseren van de Nederlandse klimaatdoelstellingen. Daarvoor is een doortastende, ondernemende overheid nodig die samen optrekt met het bedrijfsleven.”

Nat massagoed

De totale overslag van nat massagoed was in 2019 (211,2 miljoen ton) ongeveer gelijk aan het jaar ervoor (2018: 211,8 miljoen ton). Binnen dit segment kwam de overslag van ruwe olie voor het vijfde achtereenvolgende jaar uit boven 100 miljoen ton en liet een toename van 3,9% zien. Raffinaderijen die gevestigd zijn in Rotterdam, of aan Rotterdam zijn verbonden, hebben na investeringen in de afgelopen jaren hun productiecapaciteit opgevoerd waardoor zij in 2019 meer ruwe olie konden raffineren. Daarnaast is in de laatste maanden meer voorraad opgebouwd.

De overslag van minerale olieproducten daalde als gevolg van minder aan- en afvoer van stookolie. Deze neerwaartse trend van de afgelopen jaren werd in 2019 versterkt door aangescherpte wereldwijde uitstootregels voor de scheepvaart die gelden vanaf 1 januari 2020.

De toename van LNG-overslag werd vooral veroorzaakt doordat een groter deel van het gas dat is gewonnen rond de Atlantische oceaan in Europa is ingevoerd in plaats van geëxporteerd naar Azië. De stijging bij overig nat massagoed betreft de im- en export van biobrandstoffen, met name biodiesel.

Droog massagoed

De overslag van droog massagoed is met 4% gedaald naar 74,5 miljoen ton (2018: 77,6 miljoen ton). Vooral de kolenoverslag is fors gedaald (-14,8%). Het aandeel van energiekolen in de Nederlandse en Duitse stroomproductie is sterk afgenomen; er werd in beide landen meer energie opgewekt met zon, wind en gas. Ook de doorvoer van cokeskolen stond onder druk als gevolg van dalende staalproductie in Duitsland. De overslag van ijzererts en schroot is op jaarbasis vrijwel gelijk gebleven met 2018. Dat is een goed resultaat, gezien de afnemende staalproductie in Duitsland. De biomassaoverslag steeg met 62,8%. De toename betreft vooral de import van houtpellets die dienen als bijstook in kolencentrales.

Containers

Na een goede start in het eerste halfjaar is de containeroverslag vrijwel niet gegroeid in de tweede jaarhelft. De containeroverslag groeide met 2,5% gemeten in tonnen. Gemeten in TEU, de standaardmaat voor containers, bedroeg de aanwas 2,1% en kwam het jaartotaal uit op 14,8 miljoen TEU. De economische groei in de EU loopt iets terug, met name als gevolg van minder industriële productie in Duitsland. Daarnaast zijn in november en december afvaarten geschrapt vanuit Azië als gevolg van teruggelopen productie en afnemende groei van de wereldhandel. Ook het shortsea segment ondervond de effecten van minder economische groei, evenals concurrentie van andere havens.

Roll On/Roll Off en overig stukgoed

Overslag via Roll On/Roll Off schepen groeide ondanks alle onzekerheid over Brexit toch licht in 2019 (+0,8%). Gedurende het jaar zijn er wel grote fluctuaties geweest met overslagpieken door voorraadvorming in de aanloop naar eerder beoogde Brexit momenten 31 maart en 31 oktober.

De overslag van overig stukgoed groeide op jaarbasis met 2,9% door het aantrekken van extra ladingpakketten. In het vierde kwartaal was evenwel een daling zichtbaar als gevolg van de haperende Duitse export.

Financiële resultaten Havenbedrijf

Havenbedrijf Rotterdam heeft in 2019 een omzet geboekt van € 706,6 miljoen (2018: € 707,2 miljoen). Aan de inkomstenkant lieten havengelden een lichte toename zien terwijl de verhuuropbrengsten licht daalden. Het netto resultaat exclusief belastingen bedroeg € 241,0 miljoen (2018: € 254,1 miljoen).

Het jaar 2019 kende voor Havenbedrijf Rotterdam wederom een hoog investeringsniveau. De bruto investeringen inclusief deelnemingen bedroegen vorig jaar € 338,3 miljoen (2018: € 408,1 miljoen). Voorbeelden van grote investeringsprojecten zijn de aanleg van de Container Exchange Route (CER) op de Maasvlakte, het omleggen van een deel van de Havenspoorlijn via het Theemswegtracé en de aanleg van nieuwe kademuren voor de Hartel Tank Terminal.

De verhuur van terreinen, de grootste opbrengstenpost, daalde met 2,2% naar € 365,5 miljoen. Deze daling is het gevolg van een eenmalige bate in 2018 als gevolg van een prijsherziening met terugwerkende kracht.
De opbrengsten uit havengelden, het geld dat schepen betalen bij een bezoek aan de haven, steeg met 0,6% naar € 304,3 miljoen door een positief prijseffect.

De overige opbrengsten kwamen uit op € 36,7 miljoen (2018: € 31,1 miljoen). Deze stijging is het gevolg van een stijging van de opbrengst uit slibopslag voor derden en zandverkoop.

De operationele kosten stegen met 2,0% tot € 273,2 miljoen. De belangrijkste oorzaak hiervan is de toegenomen arbeidskosten als gevolg van collectieve loonsverhogingen en de nieuwe seniorenregeling. De exploitatielasten daarentegen lieten een daling zien.

De afschrijvingskosten namen toe als gevolg van het relatief hoge investeringsniveau van de voorbije jaren.

Conform de bestaande afspraken stelt het Havenbedrijf aan de aandeelhouders, de gemeente Rotterdam (70,83%) en de Staat der Nederlanden (29,17%), voor om over 2019 een bedrag van € 98,5 miljoen (40%) dividend uit te keren waarvan € 69,8 miljoen aan de gemeente en € 28,7 miljoen aan de Staat.

Energietransitie

In het voorbije jaar zijn opnieuw stappen vooruit gezet met het fasegewijs herinrichten van de energievoorziening en het stimuleren van circulaire bedrijvigheid in de haven. Voorbeelden zijn:

• Overeenkomst gesloten met bedrijven om parallel te werken aan de voorbereiding van afvang, transport en opslag van CO₂ (Porthos)
• Significante voortgang warmtenet leiding naar Westland en Den Haag
• Black Bear Carbon vestigt een nieuwe productielocatie waar kleurstof wordt teruggewonnen uit oude banden
• uRecycle® gaat een nieuwe fabriek bouwen voor zowel het recyclen als hergebruik van batterijen
• Ingebruikname grootste windturbine op Maasvlakte
• Walstroom voor kustvaarders proefproject Parkkade

Digitalisering

Op het gebied van digitalisering zijn de volgende wapenfeiten te vermelden die betrekking hebben op verslagjaar 2019:

• Shell en Maersk zijn initiële klanten (launching customers) van PortXchange, een aparte onderneming die is opgezet om met behulp van de Pronto app havenaanlopen efficiënter te maken en klanten te helpen hun uitstoot te verminderen
• Track & trace van containers via nieuwe app Boxinsider
• Portbase regelt soepel de digitale vooraanmelding van de douane-aangifte, ook na Brexit
• Digitale aangifte havengeld via Portabillity app
• Elektronische aangifte bunkeren via TimeToBunker app vergroot efficiency