“In de haven kun je de echte klimaatklappers maken”
Leestijd: 7 minuten
Hij vraagt zich bij alles af: wat heeft mijn werk of actie voor effect op anderen? Douwe van der Stroom zet zich in voor méér dan een CO₂ -neutrale haven. “Laatst kreeg ik de vraag: ‘Douwe, als je alles wilt veranderen, waar begin je dan?’”
Douwe werkt als programmamanager Smart Energy & Industry bij Havenbedrijf Rotterdam en is ontzettend gemotiveerd om de wereld beter en eerlijker te maken. Hij is altijd bezig met het klimaat, met verbeteren waar dat kan.
Hij groeide op in Rotterdam in een gezin vol kansen. Van huis uit kreeg hij mee nooit weg te lopen van de verantwoordelijkheid die daarbij hoort. Juist omdat leeftijdsgenootjes om de hoek veel minder privileges kenden. En dat verantwoordelijkheidsgevoel ontwikkelde hij meer en meer. Tijdens zijn middelbareschooltijd kreeg hij de kans om met een beurs de laatste twee jaar van zijn middelbare school af te ronden in Italië. Samen met leerlingen van maar liefst 100 verschillende nationaliteiten volgde hij les op de idealistisch gedreven school ‘United World College’. Deze scholengemeenschap streeft ernaar om cultuurverschillen met gezamenlijk onderwijs te overbruggen en zo internationale spanningen te voorkomen en geeft handvatten om een positieve impact te maken. “Dat heeft echt alles voor mij veranderd.”
Activistische kant
“Ik wil een positieve impact maken en bijdragen aan oplossingen voor de grote problemen van onze tijd.” Tijdens zijn studie kwam hij in contact met mensen die hem vertelden over klimaatverandering. “Op school hoor je natuurlijk over het broeikaseffect. Maar wat ik toen leerde over de effecten op onze biodiversiteit, toenemende intensiteit van extreme weersomstandigheden en voedsel- en watertekorten opende echt mijn ogen en oren. Dat maakte dat ik mijn activistische kant ontwikkelde.” Hij lacht: “Ik was toen 18. Dus dan ben je ook wel ‘fired up’ en wil je dat morgen direct alles anders is.” Uiteindelijk koos hij voor een master innovation studies met de focus op klimaatwetenschap. Sindsdien heeft hij zich altijd ingezet voor de energietransitie om klimaatverandering af te remmen en inmiddels doet hij dat nu bijna vijf jaar bij het Havenbedrijf Rotterdam in verschillende rollen.
Tegen de stroom in
Douwe zag de urgentie voor de transitie in de haven de afgelopen jaren flink omslaan: “Toen ik begon heerste er echt nog wel een andere cultuur. Het is een complex systeem. En het is best een uitdaging als je tegen de stroom in zwemt.” Hij herinnert zich zijn eerste gesprekken met industriële bedrijven in de haven: “Ze waren wel bezig met de energietransitie, maar het was niet de prioriteit. Nu is het niet meer de vraag: moeten we in transitie? Maar wanneer, hoe snel en met hoeveel geld en hoeveel risico kunnen en willen we daarin nemen? Mij is afgelopen jaren geleerd dat geduld en vastberadenheid essentieel zijn om impact te maken.” Toch kan hij nog veel van zijn activistische kant kwijt in zijn werk: “Ik hou er wel van om tegen heilige huisjes te schoppen. Daar krijg ik ook energie van. Want uiteindelijk kun je hier in de haven de echte klimaatklappers maken.” Hij ziet ook dat zijn kijk op dingen wordt gewaardeerd; “Als een tegengeluid.” Hij voegt toe: “We moeten ook harde keuzes maken. En de vraag is: ‘Durven we dat?’ Hij schetst het beeld van een enorme mammoettanker die je van koers probeert te laten wijzigen. “Dat is een enorme uitdaging. En uiteindelijk is het allemaal mensenwerk. Dat vind ik het meest fascinerend.”
Digitalisering als sleutel voor duurzaamheid
Douwe werkt momenteel aan de koppeling van digitalisering aan de energietransitie. “De afgelopen jaren zagen we dat er steeds meer datastromen beschikbaar kwamen die goed kunnen worden gebruikt, ook voor de energietransitie.” Hij ziet digitalisering niet als doel op zich, maar als middel om de energie- en grondstoffentransitie voor elkaar te krijgen. “Wat ons betreft is digitalisering een belangrijke sleutel tot een duurzame toekomst: waar technologie en groene energie hand in hand gaan.” Hij ziet dat slimme technologieën de weg vrij maken voor efficiënter gebruik van energie en grondstoffen. “En dat ze kunnen helpen om partijen met elkaar te verbinden.” Hij geeft een voorbeeld: “Stel dat het ene bedrijf restwarmte over heeft, dan kan dat misschien voor een ander gebruikt worden. Maar hoe weet je dat van elkaar? Je bent geïntegreerd, want bedrijven wisselen bijvoorbeeld warmte uit via pijpleidingen, maar misschien ben je nog niet geoptimaliseerd. En data kunnen daar echt heel erg bij helpen.” Hij vervolgt: “Hoewel datacentra ook weer ontzettend veel energie verbruiken zien we onder de streep dat het leidt tot minder energieverbruik en dus minder uitstoot van CO₂.”
“De afgelopen jaren zagen we dat er steeds meer datastromen beschikbaar kwamen die goed kunnen worden gebruikt, ook voor de energietransitie.”
Eén dikke kabel in plaats van tien rietjes
Hij geeft nog een voorbeeld van een succesvol project: netbeheerders als TenneT, Stedin en Gasunie hebben een enorme opgave en moeten miljarden investeren in kabels en leidingen met lange vergunningstrajecten. “Bedrijven in de haven vragen dan: ik heb zoveel megawatt nodig. Een maand later krijgt die netbeheerder van een ander bedrijf precies zo’n aanvraag. Wat je dan krijgt: meerdere plannen naast elkaar om tien rietjes te trekken naast elkaar. Terwijl je beter gewoon één dikke kabel had kunnen leggen.” De oplossing? Het Data Safe House: een veilige omgeving waar netbeheerders en industrie gestandaardiseerd informatie over hun productie en energieverbruik kunnen delen met netbeheerders, zonder het risico dat concurrentiegevoelige informatie wordt gedeeld, op initiatief van het Havenbedrijf en Deltalinqs. “Dit brengt versnelling en dat is supervet. En het leuke is: na onze pilot wordt het nu landelijk geïmplementeerd in alle industriële clusters door het Ministerie van Klimaat en Groene Groei.”
Hij benoemt dat bedrijven individueel goed zijn geoptimaliseerd, maar gezamenlijke optimalisatie, dat kan beter. “Met de transitie naar fossielvrije energiebronnen neemt de complexiteit voor bedrijven toe. Ze kunnen kiezen uit verschillende duurzame alternatieven die allemaal fluctueren in beschikbaarheid en prijs. Door er bepaalde slimmigheid boven te hangen kun je veel beter onderling én met de markt afstemmen op vraag en aanbod. Zo kun je kosten en energie besparen.” Zijn volgende project past zo’n slim energiemanagementsysteem toe: het Havenbedrijf gaat samen met een aantal bedrijven in de Botlek een pilot starten waarbij de bedrijven hun energiestromen met elkaar optimaliseren. “Dat systeem kijkt elke keer over bedrijven heen: nu kan je wat afschakelen, en nu wat bijschakelen. In ons vooronderzoek hebben we gezien dat dit 5 tot 10 procent energiebesparing kan opleveren, en dus ook lagere CO₂ uitstoot en lagere kosten. Dat is kicken, maar wel spannend. De industrie staat onder druk: ze moeten om, maar niet omvallen. We hebben de industrie in Nederland nodig om onafhankelijk te blijven.” Hij hoopt hiermee toe te kunnen werken naar een duurzaam, betrouwbaar en competitief energiesysteem.
Van alle markten thuis
Naast zijn functie heeft Douwe binnen het Havenbedrijf de zogenoemde Taskforce Diversiteit en Inclusie mede opgericht. “Daar zijn we bezig met: hoe krijg je die diversiteit aan perspectieven aan tafel en creëer je een inclusieve werkomgeving?” Hij legt het belang uit: “Als jij een andere culturele achtergrond hebt, als je als vrouw bepaalde uitsluiting hebt ervaren, of als homo bepaalde discriminatie, dan heb je hele andere levenslessen. Een bepaald bewustzijn bijvoorbeeld en vaak een sterk aanpassingsvermogen.” En daarom is het belangrijk om juist diversiteit samen met inclusiviteit te creëren: “Ik geloof dat je daar betere besluitvorming van krijgt, zeker bij een uitdaging als de energietransitie waar zoveel verschillende belangen spelen. Maar bovenal willen we dat elke collega zich welkom en gehoord voelt.” Maar ook naast zijn werk voor het Havenbedrijf zet Douwe zich in als energiecoach waarbij hij mensen in Rotterdam-Zuid helpt met het verduurzamen van hun huis. En hij is actief voor de politieke partij GroenLinks.
Waarden als basis
Om zijn activiteiten bij te benen gelooft Douwe vooral dat het belangrijk is om vanuit bepaalde waarden te leven. “Als je iets doet vanuit je eigen waarden, dan ben je niet makkelijk te beïnvloeden of van je koers af te brengen.” Hij schets zijn eigen waarden: “Rechtvaardigheid, duurzaamheid en ook solidariteit zijn voor mij wel echt kernwoorden. Dit klinkt misschien heel moralistisch, maar ik probeer altijd na te gaan: wat voor effect heeft mijn werk of mijn actie op anderen? Dat geeft mij houvast.” Het liefst blijft hij de rest van zijn loopbaan en leven met die waarden bijdragen aan het idee van brede welvaart. “Met de energie- en grondstoffentransitie in de Rotterdamse haven kan ik dan dus ook zeker mijn ei kwijt. Hier gaat die transitie van de PowerPoint echt naar de schop in de grond.”
DEINING
In deze rubriek ontmoet je mensen die zich inzetten voor een slimme en duurzame Rotterdamse haven en aarde. Laat je door hen inspireren en help mee dit te verwezenlijken.
