Watertalenten in de dop

Björn Jansen

Winnaar Mainport-prijs 2021-2022

Onderwerp profielwerkstuk: hoe kan de oceaan oplossingen bieden bij het verlagen van het broeikaseffect?
Zat op: het Wolfert Dalton in Rotterdam
Studeert nu: Future Planet Studies in Amsterdam.

Hoe het teveel aan CO2 de oceanen opwarmt en de natuurlijke balans van het leven op aarde verstoort, werd Björn Jansen meer dan duidelijk na het lezen van het boek ‘Een leven op onze planeet’ van Sir van David Attenborough. Björn: ‘Oceanen nemen van nature CO2 op, maar het teveel kunnen ze niet aan en daardoor warmt het oceaanwater op. Onderzoek naar de potentie en het natuurlijk vermogen van de oceaan om dit klimaatprobleem op te lossen, is nog volop in ontwikkeling. Dat vond ik een supercool onderwerp voor mijn profielwerkstuk.’

Leefbare aarde

Met zijn onderzoek nam Björn een voorproefje op zijn studie waar hij dit jaar aan begon, Future Planet Studies. Een studie rondom de centrale vraag: hoe blijft onze aarde leefbaar, nu en in de toekomst? Hoe los je grote problemen zoals de opwarming van de aarde, het herstellen van de biodiversiteit en het verminderen van CO2 in onze atmosfeer, duurzaam op.

Voor zijn werkstuk las Björn zich eerst avondenlang in, toen beschreef hij alle lopende onderzoeken en vervolgens testte hij er een in de praktijk. ‘De oceaan zet CO2 om in kalk, in schelpen en botten van vissen bijvoorbeeld. Ik vroeg me af: zou meer kalk in het water ook voor meer CO2-opname zorgen? Met mijn scheikundeleraar heb ik een opzet gemaakt om de proef op de som te nemen. Aan zeewater heb ik kalk en CO2 toegevoegd. Kalk is een chemisch goedje, maar CO2 is gas dus dat is best moeilijk toevoegen aan water. Het lukte en binnen een paar uur al werd de CO2 opgenomen en zakte een dun laagje kalk naar de bodem van de bak. Precies zoals kalk uit schelpen naar de oceaanbodem zakt.’

Oceaan-schaal

Experiment geslaagd, in het klein. Gaat dit ooit op oceaan-schaal werken? Bjorn ziet de toekomst zo voor zich: speciaal hiervoor ontwikkelde schepen vangen zeewater met te veel aan CO2 op in grote bakken, filteren dat op zee met kalk, en lozen het ‘schone’ water weer in de oceaan. De jury was onder de indruk van Björns onderzoek naar deze duurzame en innovatieve missie met toekomst. Dikke kans dat Björn zijn onderzoek verder brengt tijdens zijn studie of later in zijn werk. In de haven? ‘Wie weet, daar is veel vraag naar duurzame oplossingen zoals voor klimaatproblematiek of de energietransitie bijvoorbeeld.’ Tip van de Havenkrant: mocht dat schip er ooit komen, dan kan Thomas Walta dat misschien wel bouwen?  

Thomas Walta

Winnaar Mainport-prijs 2021-2022

Onderwerp profielwerkstuk: de diepte in.
Zat op: het Maris College Belgisch Park in Den Haag
Studeert nu: Maritieme Techniek in Delft.

Met zijn profielwerkstuk ging Thomas Walta letterlijk en figuurlijk de diepte in. Hij onderzocht de rompconstructie van onderzeeërs, en bedacht zelf een nieuwe. Thomas: ‘Als klein kind zag ik een onderzeeër vanbinnen, mijn vader nam mij elk jaar mee naar de marine-dagen in Den Helder. Ik wist dat onderzeeërs maar tot een bepaalde diepte kunnen varen om niet onder druk van het water te bezwijken. Ik vroeg me af of een onderzeeër dieper zou kunnen varen met een andere rompstructuur. Dieper varen zou wetenschappelijk veel teweeg kunnen brengen, zoals onderzoek naar nog onbekende natuur en naar oude scheepswrakken op de zeebodem.’

Nieuw geraamte

Na zijn onderzoek naar het geraamte van onderzeeërs, dat bestaat uit rechte ijzeren(dwars)balken, bedacht Thomas een nieuw geraamte met driehoek- of vak-verbindingen. Die zouden de druk van het water mogelijk beter verdelen, waardoor de onderzeeër meer druk aankan en dus ook dieper kan varen. Hij rekende alles door, bouwde zijn innovatieve constructie en testte deze onder dezelfde druk en omstandigheden waarin huidige onderzeeërs varen. En? ‘Het bleek geen sterkere constructie.’

Leerzaam

Zo werkt wetenschap, niet elk experiment slaagt. Thomas: ‘Het was heel leerzaam en het onderzoek past precies bij wat ik nu ook aan de TU leer, namelijk grote schepen zoals containerschepen bouwen.’ Het was een lastig onderwerp dat Thomas koos. Er is veel onderzoek gaande, maar weinig openheid. ‘Dat merkte ik toen ik naar de Europort beurs ging om mensen over mijn onderzoek vragen te stellen. Onderzeeërs worden ingezet door Defensie; om veiligheidsredenen wordt informatie niet zomaar gedeeld.’ De jury vond Thomas’ experiment innovatief en fantastisch uitgevoerd. Steek die maar in je zak als aankomend schepenbouwer. In de haven van Rotterdam? Ja hoor, het lijkt Thomas wel wat om later voor Verolme of Damen te gaan werken.