Leestijd: 8 minuten

Ketenpartners zetten in op data, duurzaamheid en samenwerking

De Rotterdamse haven is het kloppend hart van de Europese economie. Als belangrijk containerhub en petrochemisch cluster is Rotterdam bovendien een betrouwbare, sterke schakel in de mondiale supply chain van chemische goederen, met verbindingen via spoor, weg en pijpleiding naar het grote cluster in de haven en de belangrijkste chemieregio’s in het achterland. Om ook in de toekomst betrouwbare efficiënte en duurzame routes via Rotterdam te laten lopen, wordt vol ingezet op veerkrachtige supply chains. Digitalisering, duurzaamheid en samenwerking vormen de hoofdingrediënten.

Geopolitieke onrust, economische ontwikkelingen, verstoringen en klimaatverandering, kunnen een zware stempel drukken op logistieke ketens; ook in de chemiesector. Het Havenbedrijf Rotterdam zet daarom samen met partners in die sector vol in op veerkracht.

Broekman Logistics, Neele-Vat en Royal Den Hartogh Logistics zijn drie van die partners. Voor de dienstverleners staan veiligheid, duurzaamheid en innovatie centraal. Nauwe samenwerkingen met klanten, leveranciers, maar ook onderling, stellen hen in staat om slimme logistieke oplossingen te ontwikkelen die bijdragen aan een efficiënte, transparante en veerkrachtige keten.

Verschuivingen in de markt

“We zien in deze markt aanzienlijke verschuivingen, met toenemende en veranderende eisen, toenemende voorraadniveaus en stijgende prijzen voor grondstoffen. Voor de chemische industrie zijn de huidige marktontwikkelingen een uitdaging”, stelt Ron Kuijpers, Vice President Business Development bij Broekman Logistics

“Door invoerrechten en geopolitieke strubbelingen, maar ook door kosten op het continent verandert de chemiesector”, ziet ook Joost Mooijweer, verantwoordelijk voor business development bij Neele-Vat. “Tien jaar geleden was de gemiddelde klant een Europese producent die inkocht in China, nu is het steeds vaker een Chinese producent die verkoopt in Europa.”

Meer en meer chemiebedrijven reorganiseren bovendien intra Europese supply chains, veelal als reactie op een dalende Europese vraagverwachting, ofwel downsizing van productievolumes en capaciteiten, geeft Jacco van Holten, Director Commerce bij Royal Den Hartogh Logistics, aan: “Daarbij zien we logistieke stromen vanuit het Rotterdamse chemiecluster en Rotterdam als importhaven naar ‘long distance’ achterlanden, zoals Polen en Hongarije, groeien.”

Veerkracht meer dan containerbegrip

“Met het oog op de hoge veiligheidseisen in de chemiesector, maar ook vanwege de hoge kosten bij productie uitval, is het hebben van een stabiele en voorspelbare supply chain van groot belang”, weet Mooijweer. Na de coronaperiode, waarin er aanzienlijke verstoringen waren, is nu een periode aangevangen met een verhoogde mate van volatiliteit en onzekerheden in de chemiesector. “Tegelijk is er actief gewerkt aan meer veerkrachtige ketens, om nieuwe verstoringen te voorkomen en een efficiënte en duurzame logistiek te waarborgen. Flexibele en schaalbare logistieke services zijn hierbij een must”, aldus Van Holten.

“Voor ons betekent dat, dat we goed moeten nadenken over meerdere scenario’s en altijd een plan B en een plan C achter de hand moeten hebben. Daarvoor moeten we onze mensen trainen, ons netwerk op orde hebben en de markt goed kennen”, vervolgt Mooijweer.

Van Holten voegt toe: “Veerkracht is voor ons meer dan een containerbegrip. Het zit letterlijk verwerkt in onze missie. Wij proberen ons continu aan te passen; aan veranderende klantbehoeften, aan nieuwe wetgeving, aan onze netwerken.”

‘Gebrek aan capaciteit’

De grootste uitdaging in de chemiesector is volgens Kuijpers beschikbare opslagcapaciteit. Of beter gezegd, het gebrek daaraan: “Wet- en regelgeving wordt ieder jaar aangescherpt. Op zich een goede ontwikkeling. Als gevolg van strengere regels zien we echter dat kleinere spelers uitstappen en geen gespecialiseerde opslag voor gevaarlijke stoffen en chemicaliën meer aanbieden. Het aanbod is schaarser, temeer omdat de vraag groeit.”

Met onder andere het EDC op de Maasvlakte beschikt de dienstverlener zelf over een warehouse dat volgens Kuijpers de standaard zet voor nauwkeurigheid, veiligheid en efficiency in chemielogistiek. Op een strategische maritiem knooppunt: “Rotterdam heeft het dichtste deep-sea en short-sea netwerk van alle Europese zeehavens. In de dienstverlening aan Azië, de belangrijkste markt voor containerized chemicals, is Rotterdam zelfs toonaangevend. En dankzij multimodale verbindingen zijn de belangrijkste chemieclusters in het Europese achterland goed en duurzaam bereikbaar.”

Gekwalificeerd personeel, kennis en innovaties

Goed, gekwalificeerd personeel is en blijft echter de basis, maar de logistieke sector kampt met een steeds grotere uitdaging om gekwalificeerd personeel te werven en blijvend aan zich te binden. Tegelijk worden processen complexer waardoor de kwalificatie van personeel hoger wordt. De partijen zetten daarom vol in op opleidings- en ontwikkelingsprogramma's, en op kennis. “Chemie specifieke kennis is key voor het waarborgen van kwaliteit”, aldus Mooijweer.

Verder gaat de zoektocht door naar innovatieve oplossingen, die efficiënte logistieke processen waarborgen. Broekman maakt bijvoorbeeld gebruik van verschillende programma’s, inclusief 3D-animatie, om bottlenecks in processen te bepalen.

“Innovatie zit ook in out-of-the-box denken en slimme oplossingen, zoals onze On Site logistiek, waarbij we het beladen van tankwagens overnemen van onze klanten en andere vervoerders. Zo nemen wachttijden in de keten af en worden processen veiliger, aangezien onze medewerkers de omgeving en de randvoorwaarden kennen als hun broekzak”, geeft Van Holten aan.

Digitalisering onmisbaar

Data en data-analyse nemen een speciale rol in. “Soms heb ik het gevoel dat ik niet bij een transportbedrijf werk, maar in een datacentrum”, grapt Van Holten. “We weten tot op de minuut nauwkeurig hoelang een proces duurt, vaak tot op de meter nauwkeurig wáár in de keten de goederen van onze klanten zijn. En data wordt alleen nog maar belangrijker. De databehoefte groeit gestaag en de markt vertrouwt op ons om de juiste data aan te leveren.”

Digitale tools zijn hierbij onmisbaar. Van Holten: “De groeiende mogelijkheden van digitalisering dragen bij aan een soepele en efficiënte supply chain. Dat helpt onze klanten met inzichten en voorspelbaarheid, en geeft onze medewerkers meer controle en minder verrassingen tijdens het werk.”

“Via een Business Intelligence tool analyseren we de data uit onze warehouse management en transport management systemen en bespreken we met onze klanten hoe we gezamenlijk beter om kunnen gaan met veiligheidsvoorraden, wederuitvoer zendingen vanuit ons warehouse op de Maasvlakte, of hoe we het aantal sku’s kunnen terugbrengen met value added activiteiten”, legt Kuijpers uit.

Ook Neele-Vat koppelt data terug naar de klant, bijvoorbeeld als het gaat om gasmetingen. “Klanten kunnen dan op basis van onze data hun verpakkingen aanpassen”, vertelt Mooijweer. “De markt verwachten dat er nog meer data en kennis wordt gedeeld. Als we de keten veerkrachtig willen houden, moeten we het gesprek met de klant aangaan en de juiste data delen.”

Verduurzaming zet door

Verder zien de dienstverleners dat verduurzaming van de sector doorzet. Klanten gaan duurzamer produceren en vragen eenzelfde inspanning van ketenpartners. “Er is een groeiende behoefte aan duurzaam transport”, ziet Van Holten. “Maar de snelheid waarmee stappen naar een duurzame logistiek worden gemaakt, verschilt sterk per deelsector in de chemie en zelfs per afnemer. Leidende organisaties nemen het voortouw en investeren samen met ons actief in duurzame logistiek.”

Ook hier helpt het als de juiste data worden geregistreerd en gedeeld. Den Hartogh kan nu al aangeven in haar offertes en voor de daadwerkelijk uitgevoerde transportorders wat de emissies zijn en deelt die informatie actief met klanten. Ook biedt de dienstverlener opties om de emissies te verlagen. Dat helpt klanten bij hun rapportageplicht, maar kan ook bij offertes worden gebruikt. In het transport van vloeistoffen is Den Hartogh een van de eersten die deze optie biedt. “Bijkomend voordeel is, dat het klanten motiveert om met ons mee te verduurzamen”, stelt Van Holten. “We kunnen het zeker niet alleen.”

Den Hartogh wil in 2050 haar service wereldwijd carbon neutraal uitvoeren. Dit jaar nog wil het bedrijf een reductie van 25% realiseren op haar carbon emissions. Trucks rijden steeds meer op HVO-biodiesel of elektrisch en er wordt actief ingezet op intermodale transporten. “De grootste uitdaging ligt in het vergroenen van onze gehele vloot van meer dan 800 vrachtwagens. Die is verantwoordelijk voor de meeste emissie binnen onze Europese organisatie”, weet Van Holten.

Neele-Vat verduurzaamt in hoog tempo de warehousing faciliteiten. Het intern transportmaterieel is al vrijwel volledig elektrisch. En een groeiend deel van de daken van de warehouses is bedekt met zonnepanelen. De meest recente faciliteit in de Botlek beschikt over 7.500 panelen. Het Neele-Vat magazijn op de Maasvlakte telt zelfs 8.000 zonnepanelen.

Ook Broekman stapt over naar elektrische kranen en terminal handling equipment. Daarnaast is de dienstverlener bezig met walstroom en biedt Broekman al jaren spoor- en barge-oplossingen aan vanaf de Rotterdamse terminals. “Waar mogelijk adviseren we onze klanten ook bij hun keuze voor een meer duurzame verbinding met het achterland; door per modaliteit de totale kosten, de doorlooptijd, de CO₂-uitstoot en andere cruciale data inzichtelijk te maken”, legt Kuijpers uit.

“Verduurzaming is voor iedere klant een serieus onderdeel van het selectieproces”, aldus Mooijweer. “Nog niet iedereen is echter bereid daarvoor (extra) te betalen. We zitten op de goede weg, maar we hebben nog wel een eind te gaan.”

Bovendien staat duurzaamheid bij sommige klanten, onder de huidige economische druk, minder hoog op de agenda, merkt Van Holten: “Dat heeft een vertragend effect voor wat we als keten gezamenlijk kunnen bereiken.” Europese wetgeving kan volgens hen helpen, bijvoorbeeld in de vorm van verplichtingen, of kostenverhogende maatregelen voor vervuilend transport.

Unieke samenwerking

Om maximale flexibiliteit te bieden en risico’s zoveel mogelijk te spreiden, werken de dienstverleners nauw samen. Soms zelfs met rechtstreekse concurrenten, vertelt Mooijweer: “Het kan voorkomen dat Broekman voor ons goederen in opslag houdt en wij voor hen het transport, of gasmetingen verzorgen. De ene keer helpen zij ons, een volgende keer helpen wij hen. Dat is écht uniek aan Rotterdam; we weten elkaar te vinden en te versterken. En we weten dat we elkaar kunnen vertrouwen.”

“Rotterdam loopt in dat opzicht absoluut voorop”, ziet ook Van Holten: “Waar elders achterdochtig wordt gekeken naar ketenpartners is hier de bereidheid heel veel groter om in het ketenbelang samen te werken.”

Samenwerking, op grote schaal, is volgens hem broodnodig: “Logistieke ketens worden langer. Er zijn meer schakels nodig om een totale order uit te voeren en leverzekerheid te garanderen.” Den Hartogh zet onder meer in op foreward stocking, waarbij goederen ‘vooruitgestuurd’ worden en als buffer worden opgeslagen op depots of terminals, zodat ze snel kunnen worden geleverd als dat nodig is.

Zeker nu logistieke uitdagingen toenemen, als gevolg van geopolitieke ontwikkelingen, een dreigende handelsoorlog, of – op een ander niveau – vanwege de vele geplande onderhoudswerkzaamheden aan het Europese spoornet – is het een effectief antwoord op de groeiende vraag naar veerkrachtige ketens. En een nieuwe troef in de toch al sterke hand van het Rotterdamse chemiecluster.