Doen is de beste manier van denken
Ze kennen elkaar: Sabine Biesheuvel, een van de initiatiefnemers en directeur van BlueCity, en Jouke Goslinga, programmamanager RDM Rotterdam (onderdeel van Rotterdam Makers District). Beiden zijn bevlogen pleitbezorgers van de maakindustrie. Willen we de circulaire economie realiseren, dan moeten er veel meer makers komen. Meer ambachten, minder consultants. Daarvan zijn ze stellig overtuigd.
Zeven jaar geleden werd vooral gepraat over circulaire economie, maar er gebeurde weinig. ‘Daarom zijn wij BlueCity gestart, een oer-Rotterdams initiatief’, vertelt Sabine. ‘In die tijd waren vooral veel idealisten bezig met circulaire economie. Hoe goedbedoeld ook, wij vonden het tijd om de circulaire economie van schattig naar schaal te brengen door serieuze bedrijven op te zetten.’ Met hulp van een impactinvesteerder werd het 12.000 m2 grote voormalige zwemparadijs Tropicana gekocht, dat vervolgens als experiment met circulair bouwen fungeerde. Daarnaast ging BlueCity inpandige ruimtes verhuren aan circulaire ondernemers, waarvan er inmiddels vijftig een plek in het pand hebben gevonden. ‘We helpen deze ondernemers met hun bedrijf en de opschaling ervan. Wat ons kenmerkt, is een heel positieve en constructieve kijk op wat wél kan. En als je begint, is het nog niet perfect, maar je bent in ieder geval begonnen.’
Het Rotterdam Makers District
Het Rotterdam Makers District is de hotspot voor de nieuwe generatie makers die zich richten op verduurzaming van stad en haven. ‘Hier werken gemeente en Havenbedrijf samen aan de ontwikkeling van een nieuw innovatiemilieu’, legt Jouke uit. ‘Naast de fysieke ontwikkeling is vooral het netwerk van ondernemers en de samenwerking met onderwijs belangrijk. Het district ontwikkelt zich aan weerszijden van de Maas en heeft energietransitie en digitalisering als belangrijke innovatiethema’s. Op RDM is de afgelopen tien jaar een sterk maritiem en offshore cluster ontstaan, in M4H ligt de focus op mobiliteit en circulariteit. Juist daarvoor biedt M4H ruimte als proeftuin en doorgroeilocatie. Het gebied verandert van oud haven- en industriegebied naar een innovatiemilieu met wonen, leren en werken, met plekken voor experiment en ontmoeting. Juist deze combinatie is onderscheidend en maakt het een uitstekende omgeving om samen te werken aan technieken en technologieën voor een duurzame stad en haven. Met collectiviteit als basis voor circulariteit.’
Kweekvijver
Wat BlueCity en het Rotterdam Makers District bindt, is de maakindustrie. ‘Wat ik mooi vind aan BlueCity, is dat jullie het gewoon zijn gaan dóen’, zegt Jouke. ‘Laatst zei een bezoeker, dat dóen de beste manier van denken is. Als we niet uitkijken, gaan we alles over-analyseren en verliezen we dat “niet-lullen-maar-poetsenimago”. En we kunnen inmiddels best goed lullen in de stad, maar we vinden het moeilijk om op ons gezicht te gaan. Daarom is het zo mooi dat er initiatieven zijn zoals BlueCity. Samen vormen wij een kweekvijver voor innovatief talent, dat volop experimenteert met circulaire producten, materialen en businessmodellen. Ons doel als RDM is niet alleen startups knuffelen, maar de meest interessante en relevante startups kansen bieden. Bij ons hebben de meeste startups die bijdragen aan een slimme en schone haven, een streepje voor.’
Meer geld voor makers
Hard nodig, want de maakindustrie lijkt bijna uit het Nederlandse landschap verdwenen. ‘Willen we echt voor de circulaire economie gaan, dan kunnen we niet zonder makers, zonder ambachten’, stelt Sabine. ‘Van een dienstensector alleen kun je niet eten. We hebben echt meer makers nodig die concreet met grondstoffen aan de slag gaan en duurzame, te repareren of recyclebare alternatieven naar de markt brengen. We hebben meer mensen nodig die tastbare producten groeien of maken, die we ook nog eens naar waarde betalen. Mensen die geen eelt op hun handen hebben maar alleen op enter kunnen drukken, zijn we veel te veel gaan betalen. Iemand die een fantastische tafel kan maken, verdient op z’n best 45 euro per uur. Terwijl een consultant die een rapport schrijft dat uiteindelijk alleen maar zorgt voor uitstel van belangrijke transities, minstens 110 euro per uur krijgt. Als je weet hoe moeilijk het is om iets te maken of te laten groeien, dan herwaardeer je wat je hebt en ga je anders om met spullen. Bovendien maak je de maakindustrie voor jongeren een daadwerkelijk alternatief, als je ze meer gaat betalen.’
Concrete opdrachten
Een aantal jaar geleden leek “startupondernemer zijn” volgens Jouke een soort hype way of life en waren er meer bedrijven om startups te begeleiden dan dat er startups waren. ‘Dat is gelukkig wel wat aan het wegtrekken. Voor een startup is een concrete opdracht vanuit bijvoorbeeld het Havenbedrijf om iets te maken en te leveren, het allerbelangrijkst. Er moeten realistische businesscases zijn. Net als BlueCity heeft ook RDM een informatie- en inspiratierol naar allerlei partijen. Wij proberen met partijen die met ons mee willen, de voortrekkers, op een inspirerende manier te kijken naar wat wél kan. Zo werkt RDM samen met het Havenbedrijf, de gemeente en het onderwijs zoals het Techniek College Rotterdam en de Hogeschool Rotterdam. Geen innovatie zonder jong talent en handjes! Op RDM kun je als startup en/of mkb samenwerken met studenten door een onderwijsproject aan te vragen.’ Sabine: ‘Wij proberen ook het mkb mee te krijgen in de huidige transitie, zoals bij het programma Het Nieuwe Nassen waar ook de gemeente Rotterdam in participeert. Daarmee bieden we horecaondernemers economische kansen door gezonde en duurzame gerechten op de kaart te zetten en te promoten.’
MKB
Ook al zit de vernieuwingskracht vooral in circulaire startups, zij gaan niet in hun eentje de grote energietransitie van de grond krijgen. ‘Grote corporates als Shell en Vopak zijn op hun eigen manier echt wel bezig met innovatie en daar zullen ze enorme stappen in maken’, meent Jouke. ‘Maar tussen startups en corporates zit het mkb en zéker in onze regio is dat misschien wel de krachtigste partij. Daar zitten veel familiebedrijven tussen, die vaak een andere horizon en verantwoordelijkheidsgevoel hebben en waar veel slagkracht zit. Een ontzettend belangrijke groep om met innovatie aan de slag te gaan.’