Hoe kijken inwoners van het havengebied naar hun omgeving? Wat zijn de lusten, wat de lasten? In deze aflevering: Rozenburg. ‘Waarom het hier fijn wonen is? Het dorpsgevoel’, zegt onze gids Else ‘t Hooft.
Pak de kaart en trek een lijn van hartje Rotterdam naar het puntje van de Maasvlakte. Ergens midden op die streep ligt dan Rozenburg, zeg maar gerust: in het hart van het havengebied. Een dorp van ongeveer 12.500 inwoners, gebouwd op een eiland dat via bruggen, tunnels en veerpontjes is verbonden met de omliggende woonkernen. ‘Dat is meteen wel het grootste nadeel van hier wonen’, zegt Else ‘t Hooft. ‘Het is altijd een gedoe als je ergens heen wilt. Nu ligt de ferry naar Maassluis er bijvoorbeeld alweer maanden uit. Dus moet je met de auto vele kilometers omrijden via de Beneluxtunnel. Zo is er altijd wat.’
Kortom, de bereikbaarheid van Rozenburg behoort duidelijk tot het lijstje met ‘lasten’. Net als het havenrumoer. ‘Nu ligt kraanschip Balder (een kraanschip uit 1978 dat per april 2023 niet meer zal aanleggen in het Calandkanaal) bij Heerema voor onderhoud. Dan hoor je regelmatig het gezoem van de generatoren op de achtergrond. Persoonlijk heb ik er weinig last van, maar ik ken veel mensen die klagen over het lawaai en er slecht door slapen.’ Met de stank van de industrie daarentegen valt het erg mee, vindt Else. ‘De wind staat meestal gunstig. Ik heb jaren in Schiedam gewoond; daar rook je de raffinaderijen veel sterker.’
Dorpsgevoel
Tot zover de klachten. Want daar staan gelukkig talloze ‘lusten’ tegenover. Zoals het dorpsgevoel. ‘Je komt hier op straat voortdurend bekenden tegen. Mensen zeggen elkaar gedag’, zegt Else, die hier elf jaar geleden kwam wonen en niet meer weg wil. ‘Ook zijn er veel verenigingen en vrijwilligers die zich hiervoor willen inspannen. In dat opzicht merk je dat je op een eiland woont. Je bent op elkaar aangewezen, er heerst gemeenschapszin.’ Die gemeenschapszin bleek ook toen het Havenbedrijf in 2018 aankondigde een distributiecentrum te willen bouwen op de Landtong naast Rozenburg, de twaalf kilometer lange strook ‘groen’, ingeklemd tussen het Scheur en het Calandkanaal. ‘Een uniek natuurgebied’, zegt Else. ‘Er nestelen lepelaars, er is een zwaluwenwand, er leven veel vlindersoorten. En daar zet je dan een gigantische blokkendoos neer.’
Op de achtergrond speelde ook nog iets anders. De Landtong is feitelijk het laatste restant van wat ooit een 1300 hectare groot natuurgebied was: eiland De Beer. Dit unieke natuurgebied werd in de jaren zestig - samen met het buurdorp Blankenburg - afgegraven om plaats te maken voor de Europoort en later de Maasvlakte. ‘Zeker bij de oudere Rozenburgers speelt nog steeds het sentiment: Rotterdam wil ons alles afpakken, ze willen ons dorp opheffen.’ Het bleek een vruchtbare voedingsbodem voor verzet: er werd een stichting opgericht – ‘Leve de Landtong’. Else is een van de bestuursleden – die in een mum van tijd een kleine tweeduizend handtekeningen verzamelde tegen de komst van het distributiecentrum. Een demonstratie bracht meer dan duizend inwoners op de been. ‘Gelukkig heeft het Havenbedrijf naar ons geluisterd en van de plannen afgezien.’
Maasdeltatunnel
Maar de vooruitgang blijft knabbelen aan de Landtong; nu zijn er plannen voor de bouw van een 235 meter hoge windturbine. ‘De draaiende wieken, het lawaai: in onze ogen desastreus voor onder andere alle vogels die hier broeden’, vat Else de voornaamste kritiekpunten samen. Via een crowdfundingsactie heeft de stichting inmiddels genoeg geld opgehaald om een advocaat in de arm te nemen. ‘Ik heb er een hard hoofd in dat we dit kunnen tegenhouden, maar we moeten het in elk geval proberen.’
Ondertussen is er aan de oostkant van het dorp sprake van vooruitgang die wel op brede steun kan rekenen: de bouw van de Maasdeltatunnel, een directe autoverbinding tussen Rozenburg en Maassluis (A15 en A20). Volgens de planning is hij in 2024 gereed. ‘Jammer dat er geen fietstunnel bij zit, maar afgezien daarvan: heel fijn’, zegt Else. ‘Zijn we eindelijk af van dat eindeloze omrijden.’
De verdwenen Beer
Het dorp Rozenburg is gelegen op het gelijknamige eiland Rozenburg. In de jaren zestig veranderde dit dunbevolkte landbouw-eiland door de komst van de industrie in het huidige haven- en landschap (waarvoor het dorp Blankenburg en natuurgebied De Beer werden opgeofferd). Sinds 2010 is Rozenburg een Rotterdamse wijk met ongeveer 12.500 inwoners, van wie er veel in de nabijgelegen Europoort en Botlek werken.