Rotterdamse haven groeit uit tot digitaal platform
De Rotterdamse haven staat sinds jaar en dag bekend om de uitstekende fysieke infrastructuur. Om de sterke concurrentiepositie in te toekomst te behouden en de impact verder te vergroten, voegt het havenbedrijf daar een digitale component aan toe. Zo ontstaat achter het bekende en zichtbare landschap van megaschepen, bewegende kranen en opspattend schuim een nieuwe haven. Een digitale dubbelganger draaiend op data, laptops en mobiele telefoons. Een haven die bestaat uit 'apps', waarin algoritmes permanent de bewegingen van zeeschepen, containers, binnenvaartschepen, treinen en vrachtwagens volgen. Een haven waarin alles met elkaar verbonden is en objecten zelfstandig met elkaar communiceren. Het maakt de Rotterdamse haven efficiënter dan ooit, waardoor we meer impact hebben, in staat zijn energieverspilling drastisch te verminderen, meer lading via Rotterdam te verschepen en daarmee de concurrentiepositie van Rotterdam als slimste schoonste haven verder uitbouwen.
Haven van de toekomst
Het succes van een haven is niet af te meten aan de tonnen die er worden overgeslagen, maar aan de impact die er wordt gecreëerd. De haven van de toekomst is in staat zich optimaal aan te passen aan de veranderde wereld; is digitaal en klimaatneutraal. Hier komt energie van windparken op zee, zijn operaties voorspelbaar door het gebruik van realtime data, worden schepen niet gehinderd door wachttijden en wordt geld en tijd bespaard door optimaal gebruik te maken van kunstmatige intelligentie (AI), blockchain en Internet of Things (IoT).
De haven van de toekomst is transparanter, voorspelbaarder en efficiënter dan ooit. De Rotterdamse haven is een belangrijke pijler voor de regio Rotterdam en de Nederlandse economie. Om deze sterke positie te behouden in de toekomst, is het vervullen van de voortrekkersrol op het gebied van digitalisering cruciaal.
Slimme infrastructuur en applicaties
In de haven van de toekomst kunnen objecten met elkaar communiceren zonder tussenkomst van mensen. Kademuren met schepen, containers met kranen, terminals met treinen, distributiecentra met trucks. Dit zorgt ervoor dat de capaciteit van de haven optimaal benut wordt. Om dit mogelijk te maken, legt het havenbedrijf Rotterdam digitale infrastructuur aan door haveninstallaties te voorzien van sensoren. Inmiddels leveren honderden sensoren veel inzichten en kansen op verbeteringen. Deze data-gedreven aanpak laat bijvoorbeeld alle onderhouds- en baggerwerkzaamheden uitvoeren waar het ook echt nodig is.
Ook wordt samen met het havenbedrijfsleven gewerkt aan digitale applicaties die de doorvoer door de haven sneller, veiliger en slimmer maken. Dat zorgt voor optimalisatie van de logistieke ketens waar Rotterdam onderdeel van uitmaakt. Ook draagt het bij aan verdere verbetering van verbindingen naar het achterland en andere belangrijke logistieke hubs.
Tot slot wordt ingezet op de platformeconomie en disruptieve technologieën waardoor nieuwe vormen van dienstverlening ontstaan. We doen dit samen met tech-providers, ladingeigenaren en financiële instellingen die allen waarde toevoegen aan het geheel. Dit kan deuren openen voor onverwachte mogelijkheden en kansen bieden voor nieuwe en duurzame diensten. Denk daarbij bijvoorbeeld aan gebruik van blockchainoplossingen zoals DELIVER of inzet van drones. Zodoende verandert de rol van het havenbedrijf van traditioneel havenbeheerder naar havenondernemer, partner, incubator en aanbieder van producten en dataservices.
Samenwerking is cruciaal
Digitalisering is zo’n veelomvattend, ingrijpend en innovatief proces dat individuele bedrijven niet op zichzelf in staat zijn om de vernieuwing te organiseren. Het Havenbedrijf wil als onafhankelijke partij de verantwoordelijkheid nemen om digitalisering aan te jagen, externe deskundigheid te betrekken en gelijkgestemde partijen bij elkaar te brengen. Samenwerking is namelijk cruciaal en innovatie laat zich niet afdwingen. Een klimaat waarin de kans op innovatie groot is en aansluit bij de markt is van belang. Dat gebeurt onder andere door te faciliteren in een uitgebreid innovatie-ecosysteem in Rotterdam, waarin wereldspelers en pioniers, onderzoekers en ondernemers bij elkaar gebracht worden. Toonaangevende partijen uit het haven-maritieme cluster en de logistiek, grote tech-bedrijven, maar ook kennisinstituten en start-ups co-creëren hierin de oplossingen voor morgen.
Kraamkamer voor innovatie
Rotterdam is bij uitstek een broedplaats voor innovatie. De schaalgrootte van het haven-industriële complex en de logistieke sector, de investeringsbereidheid, de aanwezigheid van instituten zoals de Erasmus Universiteit, TU Delft, SmartPort en de RDM campus die zorgen voor hoog kennisniveau én de bestaande intensieve samenwerking tussen bedrijven, organisaties, onderwijsinstellingen en overheid maken Rotterdam tot ideale proeftuin voor innovaties op het gebied van digitalisering.
Innovatie ecosysteem
De kans dat innovatieve bedrijven en ideeën slagen is groter wanneer er een sterk innovatie-ecosysteem is dat innovaties en transities helpt te versnellen. Daarom zet Havenbedrijf Rotterdam in op actieve samenwerking tussen bedrijven, investeringsfondsen, overheid, kennisinstellingen, test- en prototypefaciliteiten en accelerators. Samen met de gemeente Rotterdam, Deltalinqs en Rotterdam Partners in de haven van Rotterdam faciliteert het havenbedrijf een uniek innovatie-ecosysteem waarin grote bedrijven en pioniers, onderzoekers en ondernemers bij elkaar worden gebracht. Toonaangevende partijen uit het haven-maritieme cluster en de logistiek, grote tech-bedrijven, maar ook kennisinstituten, fieldlabs en start-ups en scale-ups co-creëren hierin de oplossingen voor morgen.
Sterke basis
Vanzelfsprekend is het proces van digitalisering niet nieuw voor de Rotterdamse haven en het Havenbedrijf Rotterdam. Sterker nog, in de afgelopen jaren is al een sterke basis opgebouwd met digitale oplossingen als bijvoorbeeld het Haven Management Informatie Systeem (HaMIS) en het Port Community System van Portbase. Het Havenbedrijf beschikt dan ook al over een enorme verzameling digitale informatie, die gebruikt wordt in de dagelijkse operatie.
Kernactiviteiten en efficiëntie logistiek
Grofweg zijn de initiatieven voor digitalisering door het Havenbedrijf Rotterdam in drie richtingen onder te verdelen. Ten eerste de projecten waarbij een beter beheer en management van de haven en haveninfrastructuur voorop staat; met sensoren en datamodellen maakt het havenbedrijf infrastructuur, terreinen en gebouwen ‘slimmer’.
Ten tweede is een kerntaak van het havenbedrijf om te zorgen voor vlotte en veilige scheepvaart. De begeleiding van het scheepvaartproces is essentieel voor de vitale infrastructuur van Nederland. Dit stelt niet alleen eisen aan de cyber veiligheid en de betrouwbaarheid. Door data te standaardiseren, slimmer te beoordelen met behulp van algoritmen, en te delen met andere havenautoriteiten en havengebruikers wordt de scheepvaartafhandeling voorspellender, efficiënter en hiermee nóg veiliger. Bij het beoordelen van scheepsbezoeken wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van beslisondersteuning door het toepassen van business rules. Naast een toename van de kwaliteit (eenduidigheid) en transparantie in besluitvorming zal dit resulteren in meer duidelijkheid voor de havengebruiker. Zo wordt van de 230.000 meldingen van zeeschepen inmiddels 80% geautomatiseerd beoordeeld en afgehandeld volgens de principes en uitgangspunten van ‘management by exception’.
Tot slot wordt ingezet op het efficiënter maken van de logistieke processen zodat de concurrentiepositie van de haven van Rotterdam verder wordt versterkt. Dit gebeurt door ketens van en naar Rotterdam te versterken, de processen in de Rotterdamse haven verder te optimaliseren en oog te blijven houden voor op toekomstige ontwikkelingen op het gebied van technologieën en platformen. Hiervoor heeft het havenbedrijf een portfolio aan applicaties ontwikkeld die de keten meetbaar efficiënter maken en worden internationale samenwerkingen aangegaan om de ketens naar Rotterdam verder te verbeteren. De partnerships richten zich enerzijds op het realiseren van data- standaardisatie en anderzijds op de implementatie van applicaties buiten Rotterdam om tradelanes verder te verbeteren. De oprichting van PortXchange BV, waarbij door het havenbedrijf ontwikkelde applicaties worden geïmplementeerd buiten Rotterdam, is hier een concreet voorbeeld van.